ZAANDAM - Het onderzoeksrapport 'It takes three to tango' van bureau & Van de Laar is door de stuurgroep – met vertegenwoordigers vanuit gemeenteraad, college van B&W en directie – aangeboden aan de gemeenteraad van Zaanstad. De gemeenteraad gaf in december 2021 de opdracht om een onafhankelijk onderzoek uit te voeren naar het samenspel tussen raad, college en organisatie én de knelpunten in de ambtelijke organisatie. In het rapport is & Van de Laar kritisch op de wijze waarop raad, college en organisatie hun rol vervullen, vooral in het samenspel met elkaar. Zo stellen de onderzoekers dat het debat in de raad te zeer is verruwd en de raad te versplinterd functioneert. De raad is meer gericht op het verschil, dan op het gezamenlijke belang van de stad en zijn inwoners. Het college is naar oordeel van de onderzoekers onvoldoende stevig in zijn eigen koers en als 'buffer' tussen raad en ambtelijke organisatie. De ambtelijke organisatie heeft een ontwikkeltraject in gang gezet, maar moet een been bijtrekken als het gaat om bijvoorbeeld het 'naar buiten treden' en het intern meer gezamenlijk oppakken van de maatschappelijke vraagstukken. De organisatie kampt volgens de onderzoekers echter met een tekort aan medewerkers, gezien de omvang en opgaven van de stad.

Projectleider Stan van de Laar zegt daarover: 'De gemeente Zaanstad heeft volop kansen tot economische ontwikkeling. De unieke ligging van de gemeente in het overgangsgebied tussen Amsterdam en het Noord-Hollandse achterland, in het hart van de Metropoolregio Amsterdam, maakt dat de stad kan groeien naar 180.000 tot 200.000 inwoners in 2040. Het benutten van deze kansen voor inwoners en ondernemers stelt hoge eisen aan de samenwerking en prestaties op het stadhuis. Er gaat veel goed binnen de gemeente Zaanstad, maar de opgaven zijn fors en de ambities zijn hoog. Dat vraagt om een collectief besef op de noodzaak tot versterking van het samenspel en het aanpakken van knelpunten in de organisatie. De kansen voor de stad zijn te mooi om daarin niet te investeren. Zaanstad moet groeipijnen wegnemen om groeikansen te verzilveren'.

Onafhankelijk onderzoek als basis voor ontwikkeling
Tijdens een raadsdebat in de zomer van 2021 werden signalen over 'interne groeipijnen' besproken. Naar aanleiding hiervan werd tot dit onafhankelijke onderzoek besloten. Het onderzoek geeft inzicht in de huidige situatie op het stadhuis.

Namens de stuurgroep van het onderzoek laat burgemeester Jan Hamming weten: 'Als lid van de stuurgroep heb ik de voorbije maanden de kracht gezien van intensieve samenwerking tussen raad, college en organisatie. Het rapport is confronterend, maar de stuurgroep is blij met de reflecties en ziet voor zichzelf een rol om aan de slag te gaan met de geboden handreikingen. Dat verdienen onze inwoners en ondernemers. Het is mijn wens om met het nieuwe college, samen met de raad en de organisatie, in verbinding met de partners in de stad onze ambities te realiseren'.

Structureel werken aan verbetering
Stan van de Laar: "De nieuwe bestuursperiode biedt een kans om vanaf nu gestructureerd te werken aan verbetering van de rolneming van zowel raad, college als organisatie én het samenspel tussen deze drie. Alle drie de partijen hebben hun verantwoordelijkheid te nemen om de kansen voor de stad te benutten: 'it takes three tot tango', in dit geval".

De onderzoekers stellen voor te gaan werken met ontwikkelagenda's voor zowel raad, college als organisatie én om een stuurgroep vanuit deze drie geledingen in het leven te houden de komende jaren om sámen regie te voeren op het verbeteren van het onderlinge samenspel.

Gemeenteraad aan zet
In het Zaanstad Beraad van 2 juni aanstaande presenteert bureau & Van de Laar haar bevindingen. De gemeenteraad zal in het Zaanstad Beraad van 9 juni het rapport inhoudelijk behandelen en op 16 juni zal de raad besluiten welk gevolg hij aan de onderzoeksresultaten wil geven. Het volledige onderzoeksrapport is beschikbaar via het raadsinformatiesysteem van de gemeente Zaanstad.