ZAANDAM - Gemeente Zaanstad wil op verzoek van het Rijk, ruimte bieden aan meer en structurele opvang voor asielzoekers in de Achtersluispolder en op de Gerrit Bolkade. Voorwaarde is dat het Rijk de gemeente (financieel) gaat ondersteunen bij andere ontwikkelingen in Zaanstad onder andere op het gebied van het realiseren van flexwoningen.

Het besluit over de verlenging asielopvang wordt voor een zienswijze aan de raad voorgelegd. Omwonenden en bedrijven rondom de opvanglocaties ontvangen in de loop van de week een brief van de gemeente.

Burgemeester Jan Hamming en wethouder wonen Harrie van der Laan laten weten: "Als wij een rol kunnen spelen in menswaardige opvang van vluchtelingen en asielzoekers dan moeten we daar verantwoordelijkheid voor nemen. Tegelijkertijd is het duidelijk dat in Zaanstad ook enorm veel mensen, bijvoorbeeld Zaanse jongeren, zitten te springen om een woning. Wij denken dat afspraken met het Rijk kunnen zorgen dat we aan deze twee crises tegelijk kunnen werken. We helpen hiermee mensen in nood én zorgen voor meer geld, middelen en capaciteit om onze inwoners meer kansen op een betaalbaar huis te bieden. Wat ons betreft is de steun van het Rijk dan ook een randvoorwaarde".

Verlenging opvang asielzoekers in de Achtersluispolder en uitbreiding op Gerrit Bolkade

De druk op asielopvang is landelijk onverminderd hoog. Het aantal opvangplekken in Nederland is beperkt en veel crisis-opvanglocaties sluiten binnenkort, waardoor er dringend meer en structurele opvangplekken nodig zijn.
Zaanstad heeft sinds november 2021 720 opvangplekken op in twee boten in de Achtersluispolder. Eerder zouden de boten er blijven tot mei 2023. Het Rijk heeft nu gevraagd deze plekken langer beschikbaar te houden onder betere leefomstandigheden. Zaanstad heeft daarom het voornemen om de boten op deze locatie nog 5 jaar te laten liggen, met de mogelijkheid om nogmaals met twee jaar te verlengen. Daarnaast zoekt de gemeente ruimte om een deel van de plekken te verplaatsen binnen Achtersluispolder of Gerrit Bolkade en daarmee de leefomstandigheden te verbeteren. Hiermee voldoet de opvang aan de aangepaste wet- en regelgeving voor asielopvang.
Ook wil Zaanstad ruimte bieden aan extra opvangplekken voor asielzoekers aan de Gerrit Bolkade. Het plan is om daar riviercruiseschepen aan te leggen waar 800 asielzoekers voor een periode van 5 jaar terecht kunnen, met de mogelijkheid om met twee jaar te verlengen. Het haalbaarheidsonderzoek of de aanleg van de schepen mogelijk is loopt nog.

Flexwoningen voor meerdere doelgroepen

Voor de inspanningen die de gemeente Zaanstad levert in de asielopvang, krijgt het (financiële) ondersteuning vanuit het Rijk terug voor het realiseren van woon- en infraopgaven.
Daarover liggen globaal samengevat de volgende bestuurlijke afspraken:

  • Een financiële bijdrage voor parkmanagement in de Achtersluispolder;
  • Samen met corporaties en het Rijk de intentie om andere locaties voor flexwonen haalbaar en realiseerbaar te krijgen, met als doel straks 750 flexwoningen in Zaanstad, waarvan 250 voor starters, 250 voor spoedzoekers en 250 voor ontheemden uit Oekraïne en statushouders;
  • Het starten van een programmaorganisatie voor flexwonen door Zaanstad met onder andere capaciteitsgeld voor ambtelijke inzet, startbudget voor onderzoeken en hulp in de uitwerking van een financiële strategie.

De afspraken zijn in vergevorderd stadium, maar nog niet definitief. De verwachting is dat dit aankomende week rond komt. Desondanks wordt de raad voor het reces om een zienswijze gevraagd, in verband met aflopende termijnen van de huidige asielopvang in de Achtersluispolder.

Rijk vergoedt de kosten voor opvang asielzoekers

Alle inzet die nodig is voor de realisatie van zowel de opvang in de Achtersluispolder als die aan de Gerrit Bolkade moet vergoed worden door het Rijk.
De coördinatie en dagelijkse leiding voor de opvang van asielzoekers is op beide locaties in handen van het COA. Ook deze kosten komen niet voor rekening van de gemeente. De gemeente maakt strakke afspraken met het COA over de gang van zaken op en rond de opvanglocaties, net zoals dat nu gebeurt op de Achtersluispolder waar de opvang op een goede manier verloopt.

Duurzaam uit de opvangcrisis

De verwachting is dat ook na de periode van 5 jaar structurele opvang nodig is om landelijk voldoende opvangplekken te behouden. Omdat Zaanstad ook dan moet voldoen aan de te verwachte taakstelling in de Spreidingswet, wordt in de komende jaren verder onderzoek gedaan naar structurele opvangplekken. Hierbij is de wens van het college om zoveel mogelijk te kiezen voor kleinschalige locaties verspreid over de stad. In periode van lagere instroom kunnen die tijdelijk ingezet worden voor andere doelgroepen zoals jongeren en spoedzoekers, wat aansluit op de Uitvoeringsagenda Flexibilisering Asielketen, een samenwerking tussen gemeenten, provincies en het Rijk.