ZAANDAM - Het Rijksvastgoedbedrijf verkoopt het Hembrugterrein in Zaandam voor 41 miljoen euro aan ABC Planontwikkeling BV. De projectontwikkelaar bracht het hoogste bod uit. Op het terrein komen ongeveer 1.000 woningen, zowel huur als koop. Daarnaast komen er bedrijven, winkels en kantoren, die goed zijn voor zo’n 650 arbeidsplaatsen. Het is de bedoeling dat het bestaande bos naar de gemeente Zaanstad gaat en op termijn toegankelijk is voor het publiek.

De ontwikkeling van het Hembrugterrein laat zien hoe vastgoed van het rijk een andere maatschappelijke functie kan krijgen: vaak woningbouw en bedrijvigheid. Het Rijk werkt daarbij samen met provincies en gemeenten. Enkele voorbeelden: op het terrein van de voormalige Bijlmerbajes in Amsterdam komt een hele nieuwe, duurzame stadswijk met 1.350 woningen en ruimte voor bedrijven. In Almere is in het gebied Oosterwold (nu nog rijksgrond) ruimte voor 15.000 nieuwe huizen. Op het terrein van de huidige marinierskazerne in Doorn kunnen 400 à 500 woningen komen als de mariniers er in 2022 vertrekken. Verder staan op zo’n 125 plaatsen in Nederland windmolens op rijksgrond; andere partijen wekken daar 850 megawatt groene energie per jaar op.

Mix van wonen en werken

Het hele Hembrugterrein is 42,5 hectare groot. ABC Planontwikkeling koopt 30 hectare, inclusief de ongeveer 70 gebouwen die daarop staan. Vooral op de westflank van het terrein komt een nieuwbouwprogramma voor zo’n 1.000 woningen. Daarvan is 20 procent sociale huur, verder zijn er appartementen en woningen (huur en koop) in verschillende groottes en prijsklassen.

De ontwikkelaar heeft hoge ambities voor het behoud en versterken van het unieke karakter van Hembrug, voor zeer duurzame energievoorziening en waterhuishouding en voor hergebruik van materialen en afval. De nieuwbouwwoningen krijgen geen aansluiting op aardgas.

De bestaande gebouwen op het centrale deel van het terrein zijn geschikt of nog te ontwikkelen voor wonen of werken. Voor bedrijven, winkels en kantoren is 25.000 m2 voorzien. Verschillende ondernemers die nu al een gebouw huren, kopen hun gebouw zelf van het Rijksvastgoedbedrijf. Voor evenementen komt er een cultuurhuis/buurttheater; niet alleen voor de vaste bewoners en gebruikers van Hembrug, maar ook voor bezoekers uit Zaanstad en voor toeristen.

Historie en nieuwe ontwikkeling

Het Hembrugterrein is in 1897 in gebruik genomen voor de fabricage van wapens en munitie, voor verdediging en bevoorrading. Het was het hart van de Stelling van Amsterdam (nu UNESCO-werelderfgoed) en tot de eeuwwisseling in gebruik voor de militaire industrie. Op het bosrijke terrein bevinden zich vijftig rijks- en gemeentemonumenten en vele andere sporen van de industriële geschiedenis.

De afgelopen jaren heeft het Rijksvastgoedbedrijf in samenwerking met de provincie Noord-Holland en de gemeente Zaanstad het terrein ontwikkeld voor diverse gebruikers, vooral creatieve ondernemers. Veel monumenten zijn inmiddels opgeknapt en het terrein is opnieuw ingericht met steun van de provincie en de gemeente.

De bodem is of wordt nog gesaneerd voor het huidige gebruik. De monumenten zijn geschikt te maken voor wonen of werken, het bos zal straks het groene hart van de ontwikkeling vormen.

De gemeente Zaanstad is bezig met een omgevingsplan (bestemmingsplan) voor het Hembrugterrein. Uitgangspunt daarin is het gebruiken en versterken van de bestaande kwaliteit en het monumentale karakter van het gebied. Het plan legt geen details vast, zodat er nog veel vrijheid is voor verschillende functies. Naar verwachting beslist de gemeenteraad in februari over het omgevingsplan. Daarna kan de woningbouw en de verdere ontwikkeling beginnen.